De Dopamine RPE, Reward Prediction Error coding-theorie van Wolfram Schultz biedt ons inzicht in het waarom van dopamine en verslavingsmechanismen. Zij biedt een neurobiologisch fundament om verslavingen te begrijpen, zowel verslaving aan producten als aan gedrag zoals gokken of sex. Dit artikel is gratis volledig te downloaden : https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4826767/
Wolfram Schultz is professor neuroscience aan de universiteit van Cambridge. Met dit overzichtsartikel van 2016 stelt hij dat ‘beloning’ dat is wat we willen herhalen. Evolutionair gezien zijn dat doorgaans handelingen die ons, of onze soort, doen overleven. Daardoor zijn ze gekoppeld aan krachtige leermechanismen, waardoor we er voortdurend beter in worden. De auteur toont aan dat dit leereffect een neurologische basis heeft in de activiteit van neuronen in de middenhersenen met uitlopers naar prefrontale cortex en de motorcortex (mesolimbische systeem). Deze neuronen brengen signalen over met behulp van de neurotransmitter dopamine.
De rol van de neurotransmitter dopamine.
Dopaminepieken werden geacht de aanwezigheid van ‘lekkernij’ te signaleren. Wat Schultz aantoont is dat ze reageren op de evaluatie van een voorspelling omtrent de hoeveelheid ‘lekkernij’. Het brein als anticiperende machine. Hij observeert meer neuronenactiviteit wanneer de hoeveelheid lekkernij of de beloning hoger is dan verwacht. Wanneer de hoeveelheid altijd voorspelbaar is neemt de activiteit van de neurotransmitter af. De dopamine activiteit is nul als er geen beloning is waar er normaal wel werd verwacht. Omdat beloning in de natuur altijd onzeker is beschikken we over dat voorspellingsmechanisme. De dopamine activiteit is het hoogst bij een contextsignaal dat in 50% van de gevallen, niet altijd, de beloning voorafgaat, voorspelt. Deze hoogste vorm van onzekerheid levert de hoogste dopamine piek en de grootste motivatie of drang. Hiermee wordt de link gelegd met gokgedrag.
Economic utility
Schultz besluit dat de dopamineactiviteit de economische gebruikswaarde signaleert, de kostenbaten analyse, economic utility. Dat mechanisme doet ons streven naar steeds meer ‘beloning’. Als de lekkernij hetzelfde blijft en risicoloos voorspelbaar is daalt de dopamine activiteit en bijgevolg het gedrag om de beloning te verwerven, ze is er, we moeten er niets bijzonder voor doen. Als de kost te groot is om iets te verwerven, de beloning is in verhouding minder groot dan verwacht, dan zakt het verlangen om er achteraan te gaan.
Alcohol, nicotine en drugs staan bekend als kunstmatige dopamine verhogers. Hun beloningswaarde is daarmee altijd groter dan verwacht en er wordt moeite voor gedaan. Wanneer de kost voor deze producten te hoog wordt of als ze niet beschikbaar zijn valt de dopaminepiek weg.
Meer uitleg op de website neuroscientificallychallenged.
Belang.
Het belang van Wolfram Schultz onderzoek wordt naar mijn aanvoelen nog onderschat ook al won hij de belangrijke Brain Prize voor 2017. De reward prediction theorie bevestigt dat verslaafden de beschikbaarheid van hun product anticiperen waardoor de verwachting hoog kan zijn en de drang moeilijk te weerstaan. Vraagt het te veel moeite om het product te verwerven, dan zakt de drang tot 'beheersbare 'proporties, men kan er zich dan wel tegen verzetten. Dat onderschrijft het belang van het hindernissen inbouwen: maak alcohol duur, niet overal te koop, gebruik geen kortingen om aankoopimpulsen op te wekken, enz.
